Πριν από ακριβώς 30 χρόνια, στις 11 Μαρτίου 1992 πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο «Σεντ Τζόρτζ Λικαμπέτους» η ιδρυτική Γενική Συνέλευση της Ένωσης Σωματείων Αμειβομένων Καλαθοσφαιριστών (ΕΣΑΚ), η οποία το 1997 μετονομάστηκε σε ΕΣΑΚΕ (Ελληνικός Σύνδεσμος Ανωνύμων Καλαθοσφαιρικών Εταιρειών) και ο πρώτος πρόεδρος του Συνδέσμου, Θεόδωρος Καρατζάς θυμάται τα πρώτα βήματα του ελληνικού επαγγελματικού μπάσκετ.

Ο νόμος για την ίδρυση της ΕΣΑΚ μετά από εισήγηση της υφυπουργού Αθλητισμού Φάνης Πάλλη Πετραλιά ψηφίστηκε από την Βουλή στις 5 Αυγούστου του 1991. 

Στις 11 Μαρτίου έγινε η ιδρυτική Γενική Συνέλευση της ΕΣΑΚ με παρόντες τους Φώτη Αθανασόπουλο (από το Παγκράτι), Νικόλαο Βεζυρτζή (ΠΑΟΚ), Βασίλειο Γιαβρούτα, (εκπρόσωπο Α2) Αθανάσιο Γιαννακόπουλο (Παναθηναϊκός), Φραγκίσκο Δανιηλίδη (Σπόρτιγκ), Λεωνίδα Θεοδωρακάκη (Ολυμπιακός), Θεόδωρο Καρατζά (Παπάγου), Κωνσταντίνο Κατσίκη (Δάφνη), Παύλο Κορκίδη (Πανιώνιος), Φίλιππο Κότση (Περιστέρι), Χρήστο Μιχαηλίδη (Άρης), Δημήτρη Ρουσάκη (ΑΕΚ), Κωνσταντίνο Χαΐτογλου (Ηρακλής). στην οποία μετά απο αρχαιρεσίες αναδείχθηκε το πρώτο προεδρείο του Δ.Σ.:

Πρόεδρος: Θεόδωρος Καρατζάς 

Αντιπρόεδρος: Φώτης Αθανασόπουλος 

Γενικός Γραμματέας: Φίλιππος Κότσης 

Ταμίας: Φραγκίσκος Δανιηλίδης 

Ο Θεόδωρος Καρατζάς την εποχή που αναδείχθηκε για πρώτη φορά πρόεδρος της ΕΣΑΚ

«Την σεζόν 1990-91 που ανέβηκε η ομάδα μου, ο Παπάγου στην Α1, οι ομάδες στις άτυπες συναντήσεις που κάναμε ήταν αποφασισμένες να προχωρήσουν στην δημιουργία του επαγγελματικού μπάσκετ», θυμάται ο Θεόδωρος Καρατζάς και τονίζει: «Είχαμε βγάλει όλες οι ομάδες έξω από τις συζητήσεις τις αντιπαλότητες μας και είχαμε ενωθεί στον κοινό σκοπό να γίνει επαγγελματικό το μπάσκετ. Εκείνη την εποχή υπήρχε στο μπάσκετ μια πολύ δυνατή φουρνιά παραγόντων και το σημειώνω αυτό γιατί οι άνθρωποι τα κάνουν όλα. Και τα καλά και τα άσχημα».

 - Εσείς πως αναδειχθήκατε πρόεδρος;

 «Αρχικά εγώ ως πρόεδρος του Παπάγου δεν ασχολιόμουν με ζητήματα που δεν είχαν σχέση με τα εσωτερικά της ομάδας μου, αλλά με προτροπή του αείμνηστου Γιάννη Μαλακατέ, γενικού γραμματέα του Παναθηναϊκού, πήρα μέρος στις άτυπες συναντήσεις των υπόλοιπων σωματείων και όταν ιδρύθηκε η ΕΣΑΚ οι ομάδες αποφασίσαν να γίνω πρόεδρος.

Είχα το πλεονέκτημα ότι προερχόμουν από μικρή ομάδα και ήμουν ουδέτερος στις αντιπαλότητες των μεγαλύτερων σωματείων. Κάτι σαν τον ΟΗΕ (σ.σ. γελώντας)».

- Από την Πολιτεία υπήρχε βοήθεια προς το επαγγελματικό μπάσκετ;

 «Η Πολιτεία αποφάσισε με νόμο να γίνει η ΕΣΑΚ. Δεν πήραμε ούτε σεντς από την Πολιτεία. Λειτουργήσαμε με δικούς μας πόρους, δικούς μας εργαζόμενους και ανεξάρτητα από τις ομάδες και ήμασταν εύπορη Λίγκα. Όταν έφυγα μετά πό δέκα χρόνια άφησα ένα καλό ταμείο».

 - Τι άλλαξε στο ελληνικό μπάσκετ με τον επαγγελματισμό και την ίδρυση της ΕΣΑΚ;

 «Πάρα πολλά άλλαξαν στο μπάσκετ με την δημιουργία της ΕΣΑΚ. Δημιουργήσαμε ισχυρούς κανονισμούς που τους τηρούσαμε και δεν άλλαζαν κατά την διάρκεια της σεζόν. Ότι προβλήματα διαπιστώναμε στο Πρωτάθλημα, το καλοκαίρι τα διορθώναμε προσαρμόζοντας ή δημιουργώντας νέους κανονισμούς για το επόμενο Πρωτάθλημα.

Ο κ. Καρατζάς το 1999 με τον τότε γενικό γραμματέα του ΕΣΑΚΕ κ. Παναγιώτη Μπλάνα (αριστερά) και τον γενικό διευθυντή κ. Κώστα Ρήγα (δεξιά)

Δώσαμε την δυνατότητα στις ομάδες να αποκτήσουν δεύτερο ξένο. Μέχρι τότε στο Πρωτάθλημα επιτρεπόταν ένας ξένος και οι ομάδες που έπαιζαν στην Ευρώπη έπαιρναν δεύτερο ξένο μόνο για τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις.

Επίσης, μέχρι τότε οι αγώνες του μπάσκετ γίνονταν αποκλειστικά το Σάββατο, εμείς παίζαμε και Κυριακή, ενώ τα τηλεοπτικά ματς τα μεταφέραμε σε ώρες prime time. Έτσι αυξήθηκαν θεαματικά τα τηλεοπτικά έσοδα των ομάδων.

Όταν ανέλαβε η ΕΣΑΚ το Πρωτάθλημα, η Α1 κόστιζε 60 εκατομμύρια δραχμές και μετά από μερικά χρόνια έφτασε τα 11 δις δραχμές (περίπου 33 εκατομμύρια ευρώ). Τα ίδια τα σωματεία διαπραγματεύτηκαν πολύ καλά το Πρωτάθλημα τους και φτάσαμε στο σημείο να παίρνουμε τα περισσότερα χρήματα από όλες τις ευρωπαϊκές λίγκες. Σε αυτό τον τομέα βοήθησε πολύ, επίσης, ο πρώτος γενικός γραμματέας της ΕΣΑΚ Φίλιππος Κότσης».

- Ποιά ήταν τα αποτελέσματα αυτών των κινήσεων;

 «Η θεαματική αύξηση των εσόδων, αλλά και η διανομή των χρημάτων δια 14, δηλαδή τα ίδια χρήματα για όλες τις ομάδες και η είσοδος του δεύτερου ξένου είχαν δύο βασικά αποτελέσματα.

Έκαναν το Πρωτάθλημα πιο ανταγωνιστικό.  Οι Άγγλοι λένε ότι για να σου πω πόσο καλό είναι το Πρωτάθλημα πες μου πόσες ήττες έκανε ο πρώτος στην βαθμολογία και εκείνα τα χρόνια ο πρώτος έχανε πολλές φορές.

Το δεύτερο αποτέλεσμα ήταν να έρθουν από το εξωτερικό κορυφαίοι παίκτες και να γίνει το ελληνικό Πρωτάθλημα το καλύτερο της Ευρώπης σύμφωνα με όσα δήλωναν οι ξένοι προπονητές και μπασκετμπολίστες που έπαιζαν εδώ.

Η... αφρόκρεμα της Ευρώπης έπαιζε στο δικό μας All Star Game.Ακόμη καταφέραμε να μπούμε στην ULEB, την Ένωση των Λιγκών της Ισπανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας και μαζί με τον κ. Πορτέλα, γιατί οι Ιταλοί και οι Γάλλοι έκαναν... πίσω, διοργανώσαμε την Euroleague χωρίς να υπάρχουν εγγυημένα συμβόλαια».

- Θυμάστε κάποια χαρακτηριστική στιγμή από τα χρόνια του ΕΣΑΚΕ;

 «Θυμάμαι την προσπάθεια που έκανα για να μην αποχωρήσει ο ΠΑΟΚ 2’’ πριν από την λήξη του πέμπτου τελικού της σεζόν 1993-94 με αντίπαλο τον Ολυμπιακό στο ΣΕΦ. Ήταν το 2ο Πρωτάθλημα που διοργανώναμε και έπρεπε να τελειώσει εντός του γηπέδου».

- Τι εύχεστε για τα γενέθλια του ΕΣΑΚΕ;

«Να δώσουμε όλοι τον καλύτερο εαυτό μας. Η αλλαγή που έγινε στην διοίκηση της Ομοσπονδίας είναι ευκαιρία να δουλέψουμε όλοι ενωμένοι για να γίνει ξανά το μπάσκετ το πρώτο άθλημα στην χώρα. Το αξίζει το μπάσκετ γιατί έχει δώσει πολλές χαρές στους Έλληνες φιλάθλους.

Μακάρι να ξαναζήσουμε εποχές όπως εκείνες τα πρώτα χρόνια της ΕΣΑΚ όταν είχαμε στο Πρωτάθλημα μας τους πιο ποιοτικούς παίκτες και καταφέραμε να πάρουμε τους πρώτους τίτλους του Κυπέλλου Πρωταθλητρίων Ευρώπης, του πρόδρομου της Ευρωλίγκας».